Farerskie kadry

Blog o Wyspach Owczych

Miesiąc: maj 2016 (Page 1 of 2)

Z rozważań na końcu świata

Ławeczka na końcu świata. Gásadalur z widokiem na Mykines.

Jeśli możesz pozwolić sobie na to, by nie liczyć uderzeń fali i upływających chwil, jeśli upływ czasu nie wywołuje paniki w twoim umyśle – jesteś naprawdę szczęśliwy.

Janusz Andrzej Zajdel – Limes inferior

Woda Życia

Czy racząc się wspaniałym trunkiem przyglądacie się uważniej butelce, z której trafił on do kieliszka? Z pewnością warto to uczynić przy degustacji zmrożonej doskonałej farerskiej okowity. Na przedniej etykiecie „Farerskiego Narodowego Sznapsa” (Tjóðarsnapsur føroyinga*) uwieczniono bowiem grupę tańcząca tradycyjny slaið ring oraz kilka zdań, które pozwalają przećwiczyć nasz farerski.

Zaś na tylnej etykiecie producent Lívsins Vatn postanowił wykorzystać kilka centymetrów kwadratowych, aby – cytując wiersz z roku 1878 – przypomnieć postać Rasmusa Christoffera Effersøe. Osoby, która odegrała jedną z wiodących ról w farerskim ruchu narodowym na przełomie XIX i XX wieku. Założył on wspólnie z Jóannesem Paturssonem stowarzyszenie Føringafelag, które przyjęło za cel odzyskanie dla języka farerskiego należnego mu miejsca i godności oraz integrację Farerczyków. Effersøe był także redaktorem Føringatíðindi* – pierwszej farerskiej gazety oraz autorem pierwszej farerskiej sztuki teatralnej.

Nie dziwi więc, że rodacy wznieśli w roku 1933 poświęcony jego pamięci pomnik. I to w miejscu szczególnym – na skwerze przed budynkiem parlamentu w Tórshavn. Jedna z głównych stołecznych ulic również nosi jego imię.

Føroyingar, sum her nú koma saman,
latum okkum brúka forna mál;
setið tykkum niður her við gaman.
drekkið allir glaðir Føroya skál!
Latum okkum minnast landið kæra,
sum jú okkum øllum dámar væl;
latum okkum høgt teir gomlu æra,
okkum tað til frama verða skal.

Tekst w oryginale za sangtekstir.com

Jako początkujący pasjonat języka farerskiego pozwolę sobie na przetłumaczenie jednego wersu:

Drekkið allir glaðir Føroya skál

Wszyscy radośnie wychylają farerski puchar!

Drekka Lívsins vatn við ábyrgd – Pij Lívsins vatn* odpowiedzialnie.

* – czytamy Czearsnapsur ferjynga
* – Wiadomości Farerskie
* – czytamy Lujwsyns Watn

Tórshavn w trzech kadrach (wydanie II uzupełnione)

Jakiś już czas temu zamknąłem śledztwo dotyczące kwestii absolutnie fundamentalnej – liczby farerskich skrzyżowań z sygnalizacją świetlną.

Armgarð Steinholm z Landsverk potwierdziła wówczas, że czwarte skrzyżowanie ze światłami znajduje się w Norðdepil. Niestrudzony autor oczywiście nie przepuścił okazji, aby zatrzymać się tam w drodze do owczego Ultima Thule – Viðareiði i uzupełnić dokumentację fotograficzną.

Wikimedia Commons

Rzut oka na osady Norðdepil (Borðoy, po lewej) i Hvannasund* (Viðoy), które połączono szeroką groblą w roku 1975.

O światłach na skrzyżowaniu Hvannasundsvegur, Fossávegur i Oyravegur* w liczącym circa 170 mieszkańców Norðdepil ostrzega zaskoczonych kierowców opuszczających otwarty w roku 1967 tunel Hvannasundstunnilin (wąską czarną tubę mierzącą ponad dwa kilometry) stosowny znak.
Plan sytuacyjny:
P.S. Korzystając z okazji przesyłam wszystkim pracownikom Landsverku pozdrowienia i wyrazy olbrzymiego uznania za wspaniały stan nawierzchni i oznakowania farerskich dróg wijących się nad klifami i tuneli przebitych w bazaltowym bezmiarze. Samochodowe wyprawy po Farojach są dzięki nim niezwykłe nie tylko za sprawą roztaczających się za oknami widoków.
* – nazwy osad  Norðdepil i Hvannasund przetłumaczyć można na Północny Punkt oraz Cieśnina Dzięglu
* – nazwy ulic zaś na Droga Hvannasundzka, Wodospadowa i Plażowa (oyri – plaża)

Heðin Brú

18 maja 1987 roku w Tórshavn zmarł Heðin Brú*, zaliczany do wielkiej trójki farerskich pisarzy XX wieku. Jako jedyny z nich tworzył jednak w swym ojczystym języku. William Heinesen oraz Jørgen-Frantz Jacobsen pisali bowiem swe dzieła po duńsku. Jego charakterystyczny styl określano jako świeży i ironiczny.

Nowela Hansa Jacoba Jacobsena (bo tak brzmiało jego prawdziwe nazwisko) Feðgar á ferð* (1940) została przez Farerczyków wybrana książką XX wieku. Została ona przetłumaczona na dziewięć języków, w tym i polski. Jest to jedyny tytuł z bogatej twórczości Heðina Brú wydany w naszym języku. Nowelę Honor biedaka przełożyli z duńskiego Henryk Anders oraz Maria Krysztofiak. Wydało ją w ramach Serii Dzieł Pisarzy Skandynawskich Wydawnictwo Poznańskie (1970). Historia chwackiego staruszka Ketila, jego zaradnej żony i niezbyt roztropnego syna Kalva pozwala przedstawić transformację farerskiego wiejskiego społeczeństwa i związane z nią konflikty międzypokoleniowe.

Popierście Heðina Brú w jego rodzinnym Skálavík

Hans Jacob Jacobsen urodził się 17 sierpnia 1901 r. w Skálavík na Sandoy. Jak wielu jego krajanów od młodych lat pracował na morzu, w wieku 14 lat podjął pracę rybaka na statku. Następnie studiował między innymi weterynarię w Kopenhadze. Po porzuceniu studiów powrócił w rodzinne strony, gdzie podjął pracę jako doradca rolny. Zajęcie to pozwoliło mu dotrzeć we wszystkie niemal farerskie zakątki i nawiązać kontakty z mieszkającymi tam Farerami. Nie bez przyczyny więc bohaterami jego powieści i nowel są chłopi i ludzie morza.

W latach 1959-1974 opublikował sześciotomowy zbiór farerskich baśni Ævintýr I – VI uchodzący obecnie za klasyczne wydawnictwo.

Brú zajmował się także tłumaczeniami, dzięki którym Farerczycy mogą w swoim ojczystym języku podziwiać dzieła Szekspira, Czechowa, Dostojewskiego, braci Grimm, Ibsena i Astrid Lindgren, a także Williama Heinesena (przekład z duńskiego oryginału). Był również redaktorem kulturalnego periodyku Varðin oraz piastował kierowniczą rolę w farerskim ministerstwie rolnictwa.

W roku 2007 farerska poczta wydała serię znaczków z motywami z noweli Honor biedaka.

Tym razem mieli szczęście, ryba brała.

Gdy w łodzi zaczęło trzepotać, poprawiły im się humory. Zesztywniały od natężenia Kalv wciągał rybę.

Ilekroć syn wybierał, tylekroć Ketil mówił: – Wrzuć ryby do łodzi i tak je zostaw. – Jego słowa brzmiały nieco tajemniczo, jak gdyby się obawiał, że ktoś mógłby go podsłuchać i stać się zazdrosnym. – Widzę, że ci się dobrze wiedzie – uśmiechnął się do Kalva – masz rybackie szczęście.

Powtarzał to, przewlekając wiosła – może jednak będzie z Kalva jeszcze rybak, wygląda na to, jakby jego rybacka gwiazda dobrze się zapowiadała. Stopniowo może się wyrobić tak dobrze jak inni, którzy mają więcej rozumu. A na co wielu zużywa swój rozum? Tylko na niedorzeczności – zagrzebują się w książkach i chcą mieć wszystko możliwe, co tylko istnieje w wielkim świecie, zamiast stać się użytecznymi we własnej wiosce.

Honor biedaka (Feðgar á Ferð, 1940) za havnar.blogspot.com

* – nazwisko dzisiejszego bohatera czytamy następująco: hejin bruj
* – tytuł ten można przetłumaczyć na Ojciec i syn na wyprawie

Pępek świata

Jak to podkreślałem już tyle razy przedtem, choć może jeszcze nie dość często i nie dość stanowczo – bo wciąż jeszcze wydają się istnieć osoby nieprzekonane – absolutny środek świata znajduje się na Wyspach Owczych i nosi nazwę Tórshavn.

William Heinesen, Zaczarowane światło

Gongin, niegdyś główna ulica farerskiej metropolii z krytą darnią zabudową z XIX wieku.

Page 1 of 2

Tekst i zdjęcia: Maciej Brencz & Materiały udostępnione na licencji CC BY-SA 4.0


Napędzane przez WordPress & Szablon autorstwa Andersa Noréna