Farerskie kadry

Blog o Wyspach Owczych

Tag: effodeildin

Oblicza farerskiej piłki

W 75. sezonie Effodeildin większość zespołów ekstraklasy gra na boiskach o sztucznej nawierzchni. Jedynie TB/FCS/Royn (stadion Á Skørinum na Suðuroy) rozgrywa swoje mecze na prawdziwej trawie. B68 Toftir ze stadionem Svangaskarð mogącym pomieścić ponad osiem tysięcy fanów „kopanej” znajduje się obecnie na zapleczu farerskiej ekstraklasy.

Svangaskarð – do roku 2000 największy stadion na archipelagu, mogący pomieścić ponad osiem tysięcy widzów. Swoje mecze rozgrywała tu niegdyś farerska reprezentacja.


Opowiadał mi kiedyś znajomy, który grał dawniej w NSÍ, a dziś jest nauczycielem w Tórshavn, że któregoś roku, jak B68 spadało z I ligi, to w Runavík puścili z tej okazji w niebo petardy – żeby u B68 było je widać i ich zdenerwować.
Polsko-farerski Hyde Park, część 4: Michał.

To chyba tyle w temacie ekscesów piłkarskich kibiców na Farojach.

Boisko w Húsavík


Dzięki bramce strzelonej przez przedstawiciela handlowego firmy z branży budowlanej i bohaterskiej postawie między słupkami kierowcy wózka widłowego na pół etatu szalejącego na terenie przetwórni ryb w Fuglafjørður drużyna (nominalnych) gospodarzy odniosła sensacyjne zwycięstwo 1:0.
Faroje – Austria 1:0

Serpugerði – stadion klubu Víkingur Gøta

Przez 27 lat niewiele się zmieniło. Telewizyjny reporter po zwycięskim meczu z Grekami w eliminacjach do ostatniego Euro przeprowadził wywiad z Fróði Benjaminsenem:

– Fróði Benjaminsen, kapitan farerskiej kadry. Zwycięstwo z Grecją 1:0 w ostatni piątek. Jesteś dzisiaj gwiazdą?
– Nie, nie sądzę. Dzisiaj jest dniem jak każdy inny. Poniedziałek w pracy. Po prostu.
– Jakie to uczucie wrócić do pracy po pewnie największym w historii sukcesie reprezentacji?
– Jest naprawdę miło. Wszyscy składają gratulacje. A nie zawsze tak jest, kiedy głównie słyszy się ironiczne docinki. Teraz jest wyłącznie pozytywnie.

Reporter stacji KVF nie wybrał się, ani na San Siro, ani na Camp Nou, aby przeprowadzić wywiad z rekordzistą pod względem występów w farerskiej kadrze narodowej. Krótka rozmowa miała miejsce na placu budowy, gdzie farerski kadrowicz na co dzień znany jest jako „majster Fróði Benjaminsen”.

Wielka piłka obok stadionu Víkingura Gøta – prezent od mieszkańców islandzkiego archipelagu Vestmannaeyjar

W kadrze mistrza Effodeildin Víkingura Gøta, który w eliminacjach Ligi Mistrzów przegrał z mistrzem Islandii, znaleźć można pracownika urzędu pracy oraz kominiarza, w zespole gra także jego szef.

Farerska telewizja relację z meczu Grecja – Wyspy Owcze podsumowała następująco:

There is a huge difference between life as an amateur and a professional, but sometimes, on the field, you don’t really notice that difference…

Wieści z Końca Świata

Referendum konstytucyjne. Jak podaje Politico Europe, 25 kwietnia 2018 roku odbędzie się referendum, w którym obywatele Wysp Owczych zdecydują o ewentualnym przyjęciu nowej konstytucji. Jej ostateczny tekst poznają farerscy parlamentarzyści na inauguracyjnej sesji 29 lipca. Głosowanie może otworzyć drogę do niepodległości Farojów.

Løgting – budynek farerskiego parlamentu (uznawanego za najstarszy, do dziś funkcjonujący w Europie)


Fyri veður
. Pierwsze trzy miesiące w 2017 roku obfitowały w dni, w których na stronie ssl.fo pojawiały się żółte komunikaty zaczynające się od słów „Z powodu pogody”. Odwoływano promy
łączące Nólsoy, Sandoy, Hestur i Suðuroy ze światem. Stacje meteorologiczne odnotowywały porywy wiatru osiągające 50 m/s. Wyspiarze kręcili filmy, w których woda przeczy prawom grawitacji.


Stormur.
Opublikowany przez Høgni Jensen na 14 marca 2017

Eysturoyartunnilin. Prace nad tunelem z podmorskim rondem, który ma skrócić dojazd z Tórshavn do Strendur i Runavík na Eysturoy, nabierają tempa. Pod koniec stycznia specjalistyczny sprzęt budowlany (700 ton ładunku) przypłynął na Faroje z norweskiego Drammen. 21 lutego miała zaś miejsce pierwsza kontrolowana detonacja (skotið) ładunków wybuchowych na placu budowy w pobliży Strendur.

Føroya Bjór við føroyskum whisky um trý ár. Założony w Klaksvík w 1888 roku browar poszerza swoją ofertę, już za trzy lata rozpocznie sprzedaż pędzonej na Farojach whisky. Dlaczego mamy nie wiedzieć jak pędzić dobrą whisky? W każdym farerskim domu dojrzewają przecież świetne trunki – powiedział farerskim wiadomościom „Dagur og vika” szef browaru Einar Waag.

Føroya Bjór

Sport. Vikingur zdobywcą Superpucharu Wysp Owczych (Stórsteypadystur) i to po raz czwarty z rzędu. Na Tórsvøllur „Wikingowie” pokonali 2:1 ekipę KÍ Klaksvík. Bramki dla drużyny z Eysturoy zdobyli Gunnar i Sølvi Vatnhamar. Co ciekawe klub swoją siedzibę ma w Leirvík, zaś mecze rozgrywa w oddalonej o 5 km Norðragøcie.

Tórsvøllur – narodowy stadion piłkarski

Kulinaria. Restauracja KOKS z Tórshavn uhonorowana została prestiżową Gwiazdką Michelina. W Polsce to wyróżnienie otrzymały jak dotąd tylko dwie knajpy.

Ach, zapomniałbym o literackiej polsko-farerskiej „aferze” i wizycie TVNu na Wyspach Owczych. Czego się nie zrobi, żeby sprzedać kolejną książkę.

Maðurin við topphúgvuni

11 czerwca 1967 r. w Runavík na Eysturoy urodził się bohater naszego dzisiejszego wpisu. Bramkarz piłkarskiej reprezentacji Wysp Owczych, trener piłki nożnej, mistrz swojego kraju w gimnastyce, piłkarz ręczny, kierowca wózka widłowego w przetwórni ryb, człowiek w czapce z pomponem – Jens Martin Knudsen.

Knudsen w roku 2007 świętujący farerskie mistrzostwo z NSÍ Runavík

Knudsen przez siedemnaście lat stał na straży bramki farerskiej reprezentacji w piłce nożnej. Debiutował w roku 1988 (gdy reprezentację Farojów uznała FIFA) w islandzkim Akranes. Za jego wybitny mecz uchodzi, rozpamiętywane na Wyspach jak „nasz wspaniały mecz na Wembley”, spotkanie z Austrią zakończone sensacyjnym zwycięstwem Farerów 1:0 (dzięki jego skutecznym interwencjom, mimo nieustającej austriackiej nawały, bramce Torkila Nielsena i motywacyjnej przedmeczowej przemowie islandzkiego trenera Pálla Guðlaugssona). Wrześniowe spotkanie z roku 1990 było pierwszym w historii farerskiej reprezentacji meczem o punkty. O obecnej nowoczesnej infrastrukturze sportowej Wyspiarze mogli wówczas jedynie marzyć, dlatego spotkanie eliminacji Euro 1992 rozegrano w szwedzkiej Landskronie.

Do tego niezwykłego meczu na pewno powrócę w jednym z kolejnych wpisów. Nadmienię tylko, że w pełni profesjonalnej kadrze Austrii nosa utarła jedenastka złożona z samych amatorów. Bramki strzegł wówczas kierowca wózka widłowego na pół-etatu szalejący na terenie przetwórni ryb w Fuglafjørður. Jedynego gola strzelił przedstawiciel handlowy firmy z branży budowlanej, a po godzinach trzykrotny szachowy mistrz Farojów. Zaś przed meczem, pełna skromności i szacunku dla przeciwnika austriacka gwiazda Toni Polster w rozmowie z dziennikarzem farerskiego radia wieszczył zwycięstwo swojej drużyny 10:0. Czyż nie za to kochamy futbol?

Radości po meczu z Austriakami nie było końca
Po raz kolejny na Farerskich Kadrach pojawia się polski wątek. Jens Martin Knudsen po raz 65. i ostatni stanął między słupkami w meczu farerskiej reprezentacji 14 maja 2006 roku w spotkaniu z Polską rozegranym na stadionie Amiki Wronki. Knudsen wyjmował piłkę z siatki czterokrotnie po strzałach Mili, Rasiaka i Saganowskiego. Farerscy napastnicy nie wykazali się podobną skutecznością, a Polacy przysłowiową gościnnością – mecz wygrali nasi reprezentanci 4:0.
W czasie swojej bogatej 23-letniej kariery Jens Martin Knudsen zdobył tytuły Bramkarza Roku na Wyspach Owczych (1997, 2001, 2002, 2007), Bramkarza Roku na Islandii (1998) i Zawodnika Roku na Islandii (1999). Największe sukcesy klubowe osiągnął z NSÍ Runavík, w barwach którego dwukrotnie zdobył puchar Wysp Owczych (1986, 2002) i raz mistrzostwo farerskiej ligi (2007).

W tytule i we wstępie dzisiejszego wpisu wspomniałem o „człowieku z czapką z pomponem”, tak bowiem powszechnie kojarzy się Knudsen czy nawet ogólnie farerski futbol. Po słynnym meczu z Austrią doszło nawet do kuriozalnej sytuacji – spotkanie farerskiej ligi Sørvágur – NSÍ oglądało w roku 1991 więcej obcokrajowców niż Farerczyków. Ciekawscy turyści i dziennikarze pragnęli tylko jednego – fotki słynnej czapki… A tak naprawdę zwykłej wełnianej narciarskiej czapki Adidasa, z niebieskimi literami zaklejonymi taśmą. Knudsen kupił ją w roku 1981, po tym gdy w meczu juniorów po zderzeniu z innym zawodnikiem stracił przytomność i musiał zostać przetransportowany do szpitala. Aby zadowolić swoją matkę i lekarza (który nalegał, by młody Jens Martin uprawiał futbol w kasku – sic!), zaczął wówczas grać w czapce, którą po kilku latach uznał za swój talizman boiskowego szczęścia i przywdziewał przed każdym meczem. Nie spodziewał się jednak, że za niespełna 10 lat czapeczka ta będzie w oczach świata określać całą jego długą i bogatą karierę.

Kojarzę tylko bramkarza. Nie znam go, wiem tylko o jego czapce.

Thierry Henry w roku 2004 przed wyjazdowym meczem z Wyspami Owczymi o drużynie gości


Postrzeganie Jensa Martina Knudsena jedynie przez pryzmat, dość nietypowego jak na bramkarza, nakrycia głowy jest daleko idącym i krzywdzącym uproszczeniem. Knudsena ciężko oczywiście porównywać do Petera Schmeichela czy Oliviera Kahna. Nie grał nigdy w najlepszych zespołach świata (mimo, że po meczu z Austrią komentator BBC namawiał Sir Alexa Fergusona na ściągnięcie Knudsena na Old Trafford, ostatecznie z Brøndby trafił tam właśnie Schmeichel). Nie rozegrał porywających finałów Ligi Mistrzów czy Mistrzostw Świata. Jest jednak na Wyspach traktowany z wielkim szacunkiem, jego kariera idealnie bowiem pokazuje ewolucję jaką przeszedł farerski futbol i farerscy piłkarze. Od pełnego amatorstwa (ale profesjonalnego podejścia do meczów, mimo braku zawodowych kontraktów), szutrowych boisk, meczów poza FIFA i UEFA, do nowoczesnych kompleksów futbolowych jak chociażby tórshavnarski Gundadalur z narodowym stadionem Tórsvøllur na 5 tysięcy kibiców (a więc zdolnym pomieścić niemal 10% całej farerskiej populacji). Obecnie niemal każda farerska mieścina, która może zebrać wśród swoich mieszkańców dwie „jedenastki”, posiada boisko ze sztuczną murawą. Niekiedy w baaaaardzo nietypowych miejscach. Doprawdy, miłość Farerczyków i Farerek do piłki kopanej nie zna granic.

Jens Martin Knudsen, Torkil Nielsen i reszta ekipy z początku lat 90. doczekała się godnych następów. Gunnar Nielsen zagościł między słupkami Manchesteru City w derbach miasta (na stadionie jego grę obserwowało więcej kibiców niż mieszkańców liczy jego ojczyzna), a progi seniorskiej kariery przekracza właśnie Brandur Olsen.


It’s easy being Famous in the Faroes. Despite having your picture in the paper, and being talked about in the press, it doesn’t easily get the Faroese people starry-eyed. You are one of many and not more important than anyone else. The Faroese know what’s going on in my life and they don’t feel the need to ask about it. There are no strangers staring at me or stopping me in the streets. I don’t have to go around smiling and shaking people’s hands.

Jens Martin Knudsen, za książką „The Bobble Hat Goalkeeper” i havnar.blogspot.com

Sporo faktów za książką „The Bobble Hat Goalkeeper” Uni Holma Johannessena, która ukazała się w roku 2012 nakładem wydawnictwa Sprotin.

Effodeildin, czyli futbolowe Faroje

Ktoś złośliwy na pytanie o narodowy sport Farerczyków odpowie za pewne „strzyżenie owiec na czas”. A my taką odpowiedź skwitujemy wzruszeniem ramion, cichym helveti rzuconym pod nosem i błyskawiczną korektą. Wyspiarze ubóstwiają dwie konkurencje: futbol i wioślarstwo.

5 marca startuje na Farojach kolejny sezon Effodeildin, czyli futbolowej ekstraklasy rozgrywanej w systemie wiosna – jesień. Sezon tradycyjnie inauguruje Stórsteypadystur, czyli mecz o Superpuchar Wysp Owczych rozgrywany między ligowym mistrzem, a zdobywcą pucharu (Løgmanssteypið) w poprzednim roku.

W tym roku tytułu mistrzowskiego broni stołeczne B36, w którego barwach porywa kibiców nasz rodak, Łukasz Cieślewicz – środkowy pomocnik, zdobywca 10 bramek w poprzednim sezonie (najlepszy strzelec zespołu). Przebieg rozgrywek śledzić można na faroesoccer.com.

Krótko o historii

Pierwsze ligowe rozgrywki na Farojach odbyły się w roku 1942. O mistrzostwo walczyły wówczas cztery drużyny, wśród nich TB Tvøroyri założony w 1892 (najstarszy, i do dziś istniejący, klub piłkarski na Wyspach). Pierwszym mistrzem został KÍ Klaksvík.

W roku 1944 liga zawiesiła działalność na jeden sezon. Z powodu brytyjskiej, pokojowej okupacji archipelagu zabrakło… piłek.

Używaną od początku historii rozgrywek nazwę Meistaradeildin (Liga Mistrzów) zmieniono w roku 1976 na 1. Deild (1. Liga). Wprowadzono także zasady awansu i spadku do drugiej ligi.

W roku 1988 ligę poszerzono do 10 zespołów (formuła ta obowiązuje do dziś), a od roku 1991 najlepsze farerskie kluby uczestniczą w rozgrywkach europejskich.

Obecna nazwa rozgrywek Effodeildin (pochodząca od sponsora, koncernu paliwowego Effo) obowiązuje od 2012 roku.

B36 – NSÍ

Zobaczmy jak wyglądał mecz B36 Tórshavn z Nes Sóknar Ítróttarfelag Runavík (NSÍ) w sierpniu 2015:

Boisko ligowe, w kraju w którym deszczowych jest 214 dni w roku, musi być rzecz jasna dodatkowo zroszone przed meczem. Lokalna straż pożarna służy pomocą. Nie zdziwiłbym się, gdyby kierowca tego strażackiego wozu przywiózł na mecz swojego kumpla z poprzedniej zmiany, który po służbie jest zawodnikiem drużyny gospodarzy.

  
Prezentacja zawodników drużyny B36 (białe koszulki) oraz gości z NSÍ.

Farerski mecz piłkarski jest niezwykłym wydarzeniem. W trakcie przerwy i tuż po zakończeniu spotkania na boisko wbiegają małe dzieci, nastolatki i ich rodzice. Dziękują zawodnikom, radośnie podają sobie piłkę, strzelają na bramkę. Zamiast wielkiego ligowego wydarzenia, z bramkami bezpieczeństwa, wyznaczonymi sektorami dla kibiców gospodarzy i gości, kordonu stewardów, mamy coś na kształt rodzinnego święta. Nierzadko na trybunach na koszt klubu serwowane są hot dogi oraz kawa.

Nie jest to niczym dziwnym w kraju, w którego piłkarskiej reprezentacji występują panowie na co dzień kierujący wózkiem widłowym, wynajmujący turystom samochody czy odprawiający pasażerów na lotnisku w Vágar. Futbol traktują jako swoją pasję, realizowaną po godzinach, dla własnej satysfakcji i radości kibiców.

Bilet i program meczowy ze składem drużyny gospodarzy (ze wspomnianym wcześniej polskim – i to silnym! – akcentem).

Futbolowy słowniczek kibica

mál – bramka
umfar – kolejka ligowa
dómari – sędzia
fótbóltur – piłka nożna

Warto zagospodarować dwie godziny w trakcie wizyty na Farojach i wybrać się na tamtejszy mecz ligowy. Za 50 duńskich koron zobaczyć spotkanie dwóch drużyn pełnych pasji, zaangażowania i zwyczajnej radości, którą pamiętamy z meczów z podwórka. Coś czego niestety próżno szukać na zawodowych arenach, na której spotykają się drużyny pełne przepłaconych i „nurkujących” gwiazd futbolu każące płacić za ten często nudny i pełen kalkulacji spektakl dziesiątki funtów.

Ja zaś czekam na kolejną edycję PESy, w której będzie można włączyć farerską wersję Jima Beglina i Jon Championa, w której komentarz rozpocznie się od pięknego powitania „Gott kvøld, Jon! Hvussu hevur tú tað?” i w której ustawienia pogody będą zablokowane w jednej jedynej pozycji 😉 A co, nie można pomarzyć?

P.S. Na wspomnienie historycznego meczu z Austrią przyjdzie czas we wrześniu.

Tekst i zdjęcia: Maciej Brencz & Materiały udostępnione na licencji CC BY-SA 4.0


Napędzane przez WordPress & Szablon autorstwa Andersa Noréna