Za zwieńczoną ostrymi szczytami wyspą Tindholmur leży Gásadalur. Przez stulecia mieszkało tutaj sześćdziesiąt osób. Obecnie jest ich tu tylko szesnaścioro.
Tak zaczyna się nakręcony w 1990 roku duński dokument “1700 meter fra fremtiden”. Jego bohaterami są mieszkańcy jedynej wówczas farerskiej osady pozostającej bez drogowego połączenia ze światem. Opowiadają w nim o warunkach życia w swoim mikroświecie odciętym od reszty archipelagu. Dzielą się swymi nadziejami i obawami związanymi z planowaną budową tunelu do Gásadalur.
Dziś powrócimy do wertowania cyfrowego archiwum farerskiej prasy, by przekonać się jakim echem niosły się doniesienia z dalekiego świata w prasie Wysp Owczych na przestrzeni dekad minionego stulecia.
Komunikacja. Strandfaraskip Landsins na promie łączącym Streymoy z Sandoy wprowadziło system rezerwacji miejsc dla samochodów. Wszyscy podróżujący na tej oblężonej trasie wyczekują otwarcia tunelu Sandoyartunlar. Do roku 2023 czas szybko zleci. Wcześniej mieszkańcy Sandoy radzili sobie z kolejkami na prom w nowoczesny sposób. Jak donosi wiarygodne źródło, Farerczycy zamontowali w Sandur „niezależną” kamerkę internetową, z której obraz odświeżano co pół minuty, pozwalającą obserwować rosnący ogonek aut przed przybiciem promu.
Prom Teistin (linia 60) płynie z Gamlarætt (Streymoy) do Skopun (Sandoy)
Sport. W Polsce złota jesień, a na Farojach wiatr bawi się w berka z piłkarzami podczas treningu drużyny EB/Streym.
Literatura. The Tower at the Edge of the World (pol. Wieża na szczycie świata, dun. Tårnet ved verdens ende), ostatnia pozycja w bogatym dorobku literackim Williama Heinesena, w przekładzie W. Glyn Jonesa ukaże się w styczniu 2018 roku nakładem wydawnictwa Dedalus Books. Tak swoją powieść opisał sam Heinesen – mozaika poetycka o najwcześniejszym dzieciństwie. W planach wydawniczych Dedalus Books jest także nowy przekład powieści Noatún z roku 1938.
Deszczowy kwietniowy dzień na Kalsoy. Godzina 10:20. Prom Sam, niestrudzenie od ponad 40 lat przemierzający wody Kalsoyarfjørður, przybił właśnie do przystani w Syðradalur, aby ze swej metalowej paszczy wypluć kilku kalsjarczyków. Czekają na nich samochody grzejące już od dobrego kwadransa silniki (to swoją drogą dość ciekawy farerski zwyczaj). Kilku pozostałych pasażerów-turystów wsiądzie zaraz do wypożyczonych aut i ruszy niemrawo kawalkadą do Trøllanes. Do pokonania 18 km farerskiego wąskiego asfaltu, w tym ponad pięć przez cztery tunele.
Prom Sam
W roku 1979 na Kalsoy rozpoczął się bum na budowę tuneli. Cztery osady zamieszkałe obecnie przez 76 mieszkańców (jeszcze w 2003 roku było ich 147) połączono już w kolejnym roku tunelami Villingardalstunnilin, Ritudalstunnilin, Mikladalstunnilin, uzupełniając je w roku 1985 tunelem Trøllanestunnilin.
Wylot Trøllanestunnilin
Farerczycy do dziś starają się opanować trudną sztukę oceny odległości w kilkukilometrowej ciemnej wąskiej tubie zakończonej świetlistym punktem. Nieraz zdarzy się, że ten punkt przeistoczy się w przednie światła auta jadącego z naprzeciwka i trzeba będzie włączyć wsteczny. Genetycznie zakodowana farerska cierpliwość i uprzejmość pozwoli wam spokojnie wycofać się do najbliżej zatoczki.
Przytoczona wcześniej liczba cztery odnosząca się do tuneli na Kalsoy nie jest tak do końca precyzyjna. Niezamieszkaną dolinę Djúpidalur łączy z resztą wyspy odnoga Trøllanestunnilin zwana Teymur í Djúpadal*. Znalezienie tej króciutkiej odnogi wcale nie jest prostą sprawą. Jadąc na północ w kierunku Trøllanes warto obserwować zatoczki do wymijania się w wąskim, nieoświetlonym tunelu. Po prawej stronie, naprzeciw jednej z mijanek znajduje się szlaban i strzałka wskazująca wyjście ewakuacyjne. U wylotu tunelu kawał ubitej ziemi (ledwo pozwalający na zawrócenie), spora kałuża i owcze bobki.
Wylot tunelu Teymur í Djúpadal
Dolina Djúpidalur
220-metrowy tunel pozwolił w połowie lat 80-tych lokalnym farmerom wypasać owce na rozległych pastwiskach trudno dostępnej doliny Djúpidalur. Kilka lat później rynek połowu ryb, będący głównym źródłem finansowania farerskiego budżetu (w tym nieco szalonego tunelowego bumu), załamał się. Dla Wysp Owczych nadchodził niezwykle trudny czas.
* Teymur í Djúpadal – cugiel (teymur) ku głębokiej (djúp) dolinie (dalur)
O osiemnastu wyspach zagubionych wśród północnych mórz. Subiektywnie. Czasem nawet bardzo.
